ويکيپېډيا

پریزم

پرزیم (PRISM) د هغه پروګرام شفري نوم دی چې د متحده ایالاتو د ملي امنیت ادارې (NSA) د متحده ایالاتو د بېلابېلو انټرنېټي شرکتونو څخه د انټرنېټي اړیکو معلومات راټولول. دا پروګرام د SIGAD US-984XN په نوم هم یادېږي. پریزم د ۲۰۰۸ کال د FISA د قانون د تعدیلاتو د ۷۰۲ برخې پر بنسټ د انټرنېټ شرکتونو لکه ګوګل د تقاضا پراساس ذخیره شوي انټرنېټي اړیکې راټولوي ترڅو هر هغه ډیټا لاس ته راوړي چې د لټون محکمې له قانوني شرایطو سره سمون لري. له نورو کارونو ها خوا، NSA کولای شي د PRISM غوښتنې د هغو کوډ شوو مخابراتو اړیکو په نښه کولو لپاره وکاروي چې د انټرنېټ په لویو شبکو کې لېږدول کېږي، تر څو په هغه ذخیره شوې ډیټا تمرکز وکړي چې د مخابراتو د فلټر سیسټمونو له وړاندې غورځولې، او هغه دېټا ترلاسه کړي چې شننه یې آسانه وي. [۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹]

پریزم په ۲۰۰۷ کال کې د بوش د ادارې پر مهال د امریکا د ساتنې قانون د تصویب په پایله کې پیل شو. دا پروګرام د متحده ایالاتو د بهرنیو استخباراتو د څارګرې محکمې (یا FISA محکمې، یا FISC) تر څارنې لاندې د بهرنیو استخباراتو د څارنې قانون (FISA) پر بنسټ پر مخ وړل کېږي. د دې پروګرام شتون شپږ کاله وروسته د NSA د یوه قراردادي، اډوارډ سنوډن په لاس افشا شو، او خبرداری یې ورکړ چې د ډله ایزې دېټا د راټولېدو کچه د خلکو تر پوهاوي ډېره زیاته وه  چې نوموړي دا "خطرناک" او "جنایي" فعالیتونه وګڼل. دا افشاء د ګارډین او واشنګټن پوسټ له لارې د ۲۰۱۳ کال د جون په ۶ نېټه خپره شوه. ورپسې اسنادو د NSA د ځانګړو سرچینو د عملیاتو څانګې (SSO) او د پریزم د شریکانو ترمنځ د میلیونونو ډالرو مالي هوکړې افشا کړې.  [۱۰][۱۱][۱۲][۱۳][۱۴]

اسناد ښیي چې پریزم "د لومړنیو یا خامو استخباراتي معلوماتو لومړۍ سرچینه ده چې د NSA د تحلیلي راپورونو لپاره کارول کېږي"، او دا د NSA د انټرنېټي ټرافیک ۹۱٪ تشکیلوي چې د FISA د ۷۰۲ برخې د احکامو پر بنسټ ترلاسه شوي. افشا شوي معلومات  له هغه افشا وروسته راووتل چې د FISA محکمې د ویریزون مخابراتي شرکت ته امر کړی و چې NSA ته د خپلو ټولو پیرودونکو د تلیفونونو د تعقیب سوابق تسلیم کړي. [۱۵][۱۶][۱۷][۱۸]

د متحده ایالاتو حکومتي چارواکو د ګارډین او واشنګټن پوسټ په مقالو کې د پریزم نېوکې بې بنسټه بللې او د پروګرام دفاع یې کړې، او ټینګار یې کړی چې دا له تضمین پرته په کورنیو اهدافو کې نشې کارېدلی. همدارنګه، ادعا یې کړې چې د دې پروګرام پر مټ یې د ترهګریزو کړنو مخه نیولې او دا پروګرام د فدرالي حکومت د اجرایوي، قضایي او مقننه څانګو تر خپلواک نظارت لاندې دی. د متحده ایالاتو ولسمشر بارک اوباما د ۲۰۱۳ کال د جون په ۱۹، آلمان ته د سفر په ترڅ کې وویل چې د NSA د معلوماتو راټولولو فعالیتونه "یو مشخص او محدود سیسټم دی چې موږ ته لارښوونه کوي توڅو د خپلو خلکو ساتنه وکړو." [۱۹][۲۰][۲۱]

د پریزم رسنیزه رسوايي سمول

پریزم په عامه توګه هغه وخت رسوا شو چې د اډوارډ سنوډن - په هغه وخت کې د NSA قراردادي - په لاس د پروګرام په اړه محرم اسناد، هانګ کانګ ته د سفر پر مهال د واشنګټن پوسټ او ګارډین خبریالانو ته افشا شول. په افشا شویو اسنادو کې ۴۱ پاورپاینټ سلایډونه وو، چې څلور یې په خبري مقالو کې خپاره شوي وو.[۲۲][۲۳]

دې اسنادو په پریزم پروګرام کې د ټیکنالوژۍ ډېر ګډون کوونکي شرکتونه، لکه په ۲۰۰۷ کال کې مایکروسافټ، په ۲۰۰۸ کال کې یاهو، په ۲۰۰۹ کال کې ګوګل، په ۲۰۰۹ کال کې فېسبوک، په ۲۰۰۹ کال کې پالټاک، په ۲۰۱۰ کال کې یوټیوب، په ۲۰۱۱ کال AOL، په ۲۰۱۱ کال کې سکایپ او په ۲۰۱۲ کال کې اپل، رسوا کړل. د واشنګتن پوسټ له خوا په کتل شوي لنډیز سند کې د ویاند یادداشتونه ښیي چې "د پریزم د معلوماتو ۹۸ سلنه د یاهو، ګوګل او مایکروسافټ پر بنسټ ولاړه ده".[۲۴][۲۵]

په سلایډونو کې ویل شوي چې د نړۍ زیاتره برېښنایی اړیکې د متحده ایالاتو له لارې تېریږي، ځکه چې د برېښنایی اړیکو ډیټا له فزیکي اړخه د مستقیمې اړیکې په پرتله خورا ارزانه تمامېږي، او د نړۍ زیاتره انټرنېټي زېربناوې په متحده ایالاتو کې پرتې دي. پریزنټشن وړاندې کوي چې دا حقایق د متحده ایالاتو استخباراتي شنونکو ته لاره هواروي چې د بهرنیو هدفونو اړیکې تعقیب کړي ځکه چې د دوی برېښنایی معلومات متحده ایالاتو ته، یا له دې لارې تېرېږي.[۲۶][۲۷]

د سنوډن په وروستیو رسواییو کې هغه څرګندونو ګډون درلود چې دولتي ادارې لکه د انګلستان GCHQ هم د انټرنېټ او مخابراتو ډیټا ډله ایزه څارنه او تعقیب په لاره اچولی و – چې د آلمان له خوا د ریښتیا کېدو په صورت کې "وحشتانه خوب" وګڼل شو- او ادعا وشوه چې  NSA د نورو هېوادونو د ملکي بنسټونو لکه "پوهنتونونو، روغتونونو، او خصوصي سوداګرۍ" د شبکو په "هک کولو" په "خطرناکه" او جرمي" فعالیت کې ښکیل ده"، او ادعا یې وکړه چې قانوني اطاعت د ډله ایزو معلوماتو په راټولولو باندې (د امریکایانو په شمول ) ډېر لږ محدود اغېز وړاندې کوي  ځکه چې محدودیتونه "د پالیسۍ پر بنسټ دي، نه د تخنیک پر بنسټ، او په هر وخت کې بدلون موندلی شي"، او زیاته یې کړه چې "د دې ترڅنګ، مفتشین په سرسري، نېمګړي، او په آسانۍ سره د غلطو توجیهاتو په واسطه، زیاتره د ځان په استثنا سره، غولول کېږي"، او دا چې د NSA پالیسۍ کارکوونکي هڅولي چې د ابهام په حالت کې د شک له فرضیې څخه ګټه واخلي. [۲۸][۲۹][۳۰][۳۱][۳۲][۳۳]

سلایډونه سمول

دا لاندې د اډوارډ سنوډن لخوا خپاره شوي یو شمېر سلایډونه دي چې د PRISM پروګرام شاته عملیات او پروسې ښیې. "FAA" ته راجع شوی د FISA د تعدیلاتو قانون ("FAA") 702 برخه ده، او د فدرالي هوايي چلند اداره نه ده، کومه چې د ورته FAA ابتداییزم لخوا په پراخه کچه پیژندل کېږي.

  •  
    مقدمه سلایډ
  •  
    سلایډ په ګوته کوي چې د نړۍ زیاتره اړیکې د متحده ایالاتو له لارې تېرېږي.
  •  
    د پریزم له لارې راټول شوي معلومات  
  •  
    دا سلایډ د هغو کمپنیو نوملړ او تاریخ ښیي چې پریزم د معلوماتو را ټولول پیل کړل.
  •  
    دا سلایډ د پریزم د دندو بهیر او تشکیل وړاندې کوي
  •  
    دا سلاید د پریزم د ډېټا راټولولو جریان په ګوته کوي.
  •  
    دا سلایډ د پریزم کېس نمبرونونه وړاندې کوي.
  •  
    دا سلایډ د REPRISMFISA ویب اپلیکیشن ښیې 
  •  
    دا سلایډ د PRISM ځینې اهداف په ګوته کوي.
  •  
    دا د سلایډ یوه ټوټه ده چې د " د معلوماتو راټولولو اپلوډ یا له کاروونکي څخه سرور ته د معلوماتو جریان"، FAA702، EO 12333، او په متن کې په ښکاره ډول د yahoo.com رفرنس ورکوي.
  •  
    FAA702 عملیات، او نقشه
  •  
    FAA702 عملیات، او نقشه. فرعي سرلیک وایي "د معلوماتو را ټولول یوازې د FAA702  ترصلاحیت لاندې ممکن دي". FAIRVIEW په مرکزي چوکاټ کې لیدل کېږي.
  •  
    FAA702 عملیات او نقشه. چې فرعي سرلیک وایي "د معلوماتو را ټولول یوازې د FAA702 تر صلاحیت لاندې ممکن دي". STORMBREW په مرکزي چوکاټ کې لیدل کېږي.
  •  
    په دندو ګومارل، هغه ټکې چې باید په یاد وي. د متن کاپي: "هرکله چې ستاسو هدفونه د FAA معیارونه پوره کړي، تاسو باید د FAA  غوښتنه په اند کې ونیسئ. ژوند ته د [نامعلومو / سملاسي] ګواښونو په حالاتو کې په دندو د بېړنیو ګومارنو بهیر موجود دی او هدفونه د څو ساعتونو (څارنې او ثبت مکالمې) په ترڅ کې [وړ]  ګڼل کېدای شي. د خپل محصول د FAA ټاکونکو کرښه او د FAA اصول وپېژنئ."


په دندو ګومارل، هغه ټکې چې باید په یاد وي. د متن کاپي: "هرکله چې ستاسو هدفونه د FAA معیارونه پوره کړي، تاسو باید د FAA  غوښتنه په اند کې ونیسئ. ژوند ته د [نامعلومو / سملاسي] ګواښونو په حالاتو کې په دندو د بېړنیو ګومارنو بهیر موجود دی او هدفونه د څو ساعتونو (څارنې او ثبت مکالمې) په ترڅ کې [وړ]  ګڼل کېدای شي. د خپل محصول د FAA ټاکونکو کرښه او د FAA اصول وپېژنئ."

لي مونډ فرانسوي ورځپاڼي د PRISM نوي سلایډونه (۴، ۷، او ۸ مخونو ته مراجعه) افشا کړل چې د ۲۰۱۳ کال د اکټوبر میاشتې د ۲۱  د "PRISM/US-984XN پریزنټشن د مقدمې" څخه اخیستل شوي وو. د ۲۰۱۳ په نومبر کې ګارډین بريتانوي ورځپاڼي د PRISM نوي سلایډونه افشا کړل (۳ او ۶ مخونو ته مراجعه وکړئ) چې له یوې خوا پریزم د معلوماتو د اپلوډ له پروګرام سره پرتله کوي، او له بلې خوا د ملي امنیت د ادارې یا NSA د ګواښو پر وړاندې د عملیاتو مرکز او FBI ترمنځ  همکاري په ګوته کوي.  [۳۴][۳۵]

سرچينې سمول

  1. ↑ (په June 6, 2013 باندې). US Intelligence Mining Data from Nine U.S. Internet Companies in Broad Secret Program.
  2. ↑ (په June 6, 2013 باندې). NSA Taps in to Internet Giants' Systems to Mine User Data, Secret Files Reveal – Top-Secret Prism Program Claims Direct Access to Servers of Firms Including Google, Apple and Facebook – Companies Deny Any Knowledge of Program in Operation Since 2007 – Obama Orders US to Draw Up Overseas Target List for Cyber-Attacks. The Guardian.
  3. ↑ (په June 15, 2013 باندې). Secret to PRISM Program: Even Bigger Data Seizures.
  4. ↑ Chappell, Bill (په June 6, 2013 باندې). NSA Reportedly Mines Servers of US Internet Firms for Data. The Two-Way (blog of NPR)
  5. ↑ ZDNet Community; Whittaker, Zack (June 8, 2013). "PRISM: Here's How the NSA Wiretapped the Internet". ZDNet. CBS Interactive. مؤرشف من الأصل في June 14, 2013. د لاسرسي‌نېټه June 15, 2013. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  6. ↑ (په 30 October 2013 باندې). NSA infiltrates links to Yahoo, Google data centers worldwide, Snowden documents say.
  7. ↑ (په 20 August 2013 باندې). What You Need to Know on New Details of NSA Spying.
  8. ↑ (په 20 August 2013 باندې). New Details Show Broader NSA Surveillance Reach - Programs Cover 75% of Nation's Traffic, Can Snare Emails.
  9. ↑ (په 20 August 2013 باندې). Graphic: How the NSA Scours Internet Traffic in the U.S..
  10. ↑ Lee, Timothy B. (June 6, 2013). "How Congress Unknowingly Legalized PRISM in 2007". Wonkblog (blog of The Washington Post). Retrieved July 4, 2013.
  11. ↑ Johnson, Luke (July 1, 2013). "George W. Bush Defends PRISM: 'I Put That Program in Place to Protect the Countryکينډۍ:'" Archived July 2, 2013, at the Wayback Machine.. The Huffington Post. Retrieved July 4, 2013.
  12. ↑ Office of the Director of National Intelligence (June 8, 2013). "Facts on the Collection of Intelligence Pursuant to Section 702 of the Foreign Intelligence Surveillance Act" (PDF). dni.gov. مؤرشف (PDF) من الأصل في October 2, 2013. د لاسرسي‌نېټه July 25, 2013. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  13. ↑ Mezzofiore, Gianluca (June 17, 2013). "NSA Whistleblower Edward Snowden: Washington Snoopers Are Criminals" Archived September 17, 2013, at the Wayback Machine.. International Business Times. Retrieved June 30, 2013.
  14. ↑ MacAskill, Ewan (په August 23, 2013 باندې). NSA paid millions to cover Prism compliance costs for tech companies.
  15. ↑ Staff (په June 6, 2013 باندې). NSA Slides Explain the PRISM Data-Collection Program.
  16. ↑ John D Bates (October 3, 2011). "[redacted]" (PDF). د کتاب پاڼې 71. مؤرشف (PDF) من الأصل في August 24, 2013. د لاسرسي‌نېټه August 21, 2013. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة)
  17. ↑ (په June 6, 2013 باندې). U.S. Says It Gathers Online Data Abroad.
  18. ↑ Greenwald, Glenn (په June 5, 2013 باندې). NSA Collecting Phone Records of Millions of Verizon Customers Daily – Top Secret Court Order Requiring Verizon to Hand Over All Call Data Shows Scale of Domestic Surveillance under Obama. The Guardian.
  19. ↑ Staff (په June 6, 2013 باندې). Intelligence Chief Blasts NSA Leaks, Declassifies Some Details about Phone Program Limits. Associated Press (via The Washington Post)
  20. ↑ (په June 8, 2013 باندې). U.S. Official Releases Details of Prism Program. The Wall Street Journal.
  21. ↑ (په June 19, 2013 باندې). Obama Defends 'Narrow' Surveillance Programs. CBS News.
  22. ↑ (په June 6, 2013 باندې). US Intelligence Mining Data from Nine U.S. Internet Companies in Broad Secret Program.
  23. ↑ (په June 6, 2013 باندې). NSA Taps in to Internet Giants' Systems to Mine User Data, Secret Files Reveal – Top-Secret Prism Program Claims Direct Access to Servers of Firms Including Google, Apple and Facebook – Companies Deny Any Knowledge of Program in Operation Since 2007 – Obama Orders US to Draw Up Overseas Target List for Cyber-Attacks. The Guardian.
  24. ↑ (په June 6, 2013 باندې). US Intelligence Mining Data from Nine U.S. Internet Companies in Broad Secret Program.
  25. ↑ (په June 15, 2013 باندې). Reports: NSA Siphons Data from 9 Major Net Firms. USA Today.
  26. ↑ Staff (په June 6, 2013 باندې). NSA Slides Explain the PRISM Data-Collection Program.
  27. ↑ (په June 6, 2013 باندې). NSA Taps in to Internet Giants' Systems to Mine User Data, Secret Files Reveal – Top-Secret Prism Program Claims Direct Access to Servers of Firms Including Google, Apple and Facebook – Companies Deny Any Knowledge of Program in Operation Since 2007 – Obama Orders US to Draw Up Overseas Target List for Cyber-Attacks. The Guardian.
  28. ↑ MacAskill, Ewen; Borger, Julian; Hopkins, Nick; Davies, Nick; Ball, James (June 21, 2013). "GCHQ Taps Fibre-Optic Cables for Secret Access to World's Communicationsکينډۍ:Spaced ndash Exclusive: British Spy Agency Collects and Stores Vast Quantities of Global Email Messages, Facebook Posts, Internet Histories and Calls, and Shares Them with NSA, Latest Documents from Edward Snowden Reveal" Archived October 17, 2017, at the Wayback Machine.. The Guardian. Retrieved June 30, 2013.
  29. ↑ Staff (June 22, 2013). "GCHQ Data-Tapping Claims Nightmarish, Says German Justice Minister" Archived January 19, 2019, at the Wayback Machine.. BBC News. Retrieved June 30, 2013.
  30. ↑ Mezzofiore, Gianluca (June 17, 2013). "NSA Whistleblower Edward Snowden: Washington Snoopers Are Criminals" Archived September 17, 2013, at the Wayback Machine.. International Business Times. Retrieved June 30, 2013.
  31. ↑ Clayton, Mark (June 22, 2013). "When in Doubt, NSA Searches Information on Americans[[:کينډۍ:Spaced ndash]] According to Newly Revealed Secret Documents, the NSA Retains Wide Discretion over Targeting Individuals for Surveillance – Including, Potentially, Americans[[:کينډۍ:Spaced ndash]] Civil Libertarians Say 'It Confirms Our Worst Fears'". Archived from the original on June 26, 2013. د لاسرسي‌نېټه ۲۵ جون ۲۰۱۳. الوسيط |CitationClass= تم تجاهله (مساعدة); وصلة إنترويكي مضمنة في URL العنوان (مساعدة)صيانة CS1: BOT: original-url status unknown (link) . The Christian Science Monitor (via Yahoo! News). Retrieved June 30, 2013.
  32. ↑ Staff (June 20, 2013). "Procedures Used by NSA to Target Non-US Persons: Exhibit Aکينډۍ:Spaced ndash Full Documentکينډۍ:Spaced ndash Top-Secret Documents Show FISA Judges Have Signed Off on Broad Orders Allowing the NSA to Make Use of Information 'Inadvertently' Collected from Domestic US Communications Without a Warrant" Archived January 3, 2017, at the Wayback Machine.. The Guardian. Retrieved June 29, 2013.
  33. ↑ Bump, Philip (June 20, 2013). "The NSA Guidelines for Spying on You Are Looser Than You've Been Told" Archived June 23, 2013, at the Wayback Machine.. The Atlantic Wire. Retrieved June 29, 2013.
  34. ↑ (په 1 November 2013 باندې). NSA Prism program slides.
  35. ↑ (په 21 October 2013 باندې). Espionnage de la NSA : tous les documents publiés par 'Le Monde'.
"https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=پریزم&oldid=297280" نه اخيستل شوی