Ontstaansgeschiedenis van het NIOO

Het NIOO-KNAW is in 1992 ontstaan door het samengaan van drie belangrijke ecologische onderzoeksinstituten van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. Het NIOO heette aanvankelijk het Nederlands Instituut voor Oecologisch Onderzoek, maar in september 2002 is dit omgedoopt tot het begrijpelijkere Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW).

De drie vestigingen zijn in de jaren 50 van de vorige eeuw ontstaan als zelfstandige instituten.

Van IOO naar CTE
De oudste van de drie vestigingen is de locatie in Heteren, tot 1 september 2009 Centrum voor Terrestrische Ecologie geheten. Het is een voortzetting van het Instituut voor Oecologisch Onderzoek (IOO) dat in 1954 is opgericht. Sommige onderzoeksgegevens gaan nog verder terug. Zo heeft de heer G. Wolda van de Plantenziektekundige Dienst in Wageningen al in 1910 aantekeningen gemaakt over koolmezen in nestkasten. Hierdoor kan men in Heteren binnenkort beschikken over gegevens van 100 jaar nestkastonderzoek. Een zeer waardevolle database om effecten van klimaatveranderingen aan te kunnen spiegelen.

Van Hydrobiologisch Instituut naar CL
Het Hydrobiologisch Instituut is in 1957 opgericht om onderzoek te doen naar de ecologie van het zoete water. Het werd gevestigd in de aan de Vecht gelegen buitenplaats Villa Vijverhof in Nieuwersluis. Voor onderzoek naar de interacties tussen organismen en hun omgeving was indertijd geen plaats aan de universiteiten. Het instituut heette tot 1 september 2009  Centrum voor Limnologie (CL). ‘Limnos’ is het Griekse woord voor ‘meer’, en limnologie staat dan ook voor onderzoek aan binnenwateren. In Nieuwersluis vindt nu onderzoek plaats van de nabijgelegen Loosdrechtse Plassen tot de Siberische toendra’s.

Van Delta Instituut naar CEME
Het Delta Instituut voor Hydrobiologisch Onderzoek in Yerseke is eveneens in 1957 opgericht. Het doel was om de gevolgen van het Deltaplan dat toen startte te onderzoeken. Daarbij is op de voet gevolgd wat de effecten van de Deltawerken zijn op de flora en fauna van de Zeeuwse - en Zuid-Hollandse getijdenzones die werden afgesloten of (half) open bleven. Het instituut heet nu Centrum voor Estuariene en Mariene Ecologie (CEME) en doet onderzoek aan ecosystemen van brak en zout water, van de belendende Oosterschelde tot aan het Zuidpoolgebied.

Vanaf 1 september 2009 zijn het Centrum voor Limnologie en het Centrum voor Terrestrische Ecologie samengevoegd. Aan het  eind van 2010 zullen zij verhuizen naar een nieuw gebouw in Wageningen.