| Simgeler, kısaltmalar |
| Sözlükte kullanılan her türlü kısaltma ve simgenin açıklaması için, mouse'u ilgili kısaltma veya simgenin üzerine getirin. |
 |
Bu siteden yararlandınız mı?
Daha fazlası için Sözlerin
Soyağacı'nı satın alın. Tıklayın... Diğer Nişanyan siteleri:
• Index Anatolicus
• Taraf - Kelimebaz yazıları
• Agos Yazıları
• Siyaset ve Tarih Yazıları
• Küçük Oteller Sitesi
• Nişanyan Hotel
• Sevan Nişanyan (Facebook)
|
paşa |
|
| Bu sitede bugün 10861 adet kelime arandı. Son arananlar: sitoplazma, kır, teknokrat, verimkar, lal |
|
|
| Kelime |
En erken Türkçe örnek |
Köken |
| pastırma |
▽ 1360anon., Danişmend-Name [1360], ed. Necati Demir, Harvard UP 2002. [TTü] basdurma
▽ 1533Filippo Argenti, Regola del Parlare Turco [1533], ed. Milan Adamovic, Göttingen 2001. [TTü] pasdırma/pastırma bastırılarak kurutulmuş et |
<< Tü bastırma → bas-
● B > p dönüşümü açıklanmaya muhtaçtır. ● Rus bastırma ve Romen pastramă biçimleri Tatarca bastırma'dan (a.a.) alınmıştır. Yidişçe pastrami Romenceden alınmıştır.
► pastırma yazı
20.06.2011
|
| pastil |
▽ 1961Mustafa Nihat Özön, Türkçe-Yabancı Kelimeler Sözlüğü, İnkılap 1961. |
~ Fr pastille ağızda eriyen tablet ~ İsp pastillo [küç.] küçük hamur işi, kurabiye → pasta
01.01.2011
|
| pastiş |
▽ 1961Mustafa Nihat Özön, Türkçe-Yabancı Kelimeler Sözlüğü, İnkılap 1961. |
~ Fr pastiche bulamaç ~ İt pasticcio a.a. → pasta
01.01.2011
|
| pastoral |
▽ 1943Dil Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi. |
~ Fr pastoral çobanlığa ilişkin, kırsal ~ Lat pastoralis a.a. < Lat pastōr çoban +alis < Lat pascere, past- (hayvan) beslemek +or << HAvr *pā- beslemek
► pastoralist, pastoralizm
05.07.2012
|
| pastörize [etm |
▽ 1955Türk Dil Kurumu, Türkçe Sözlük, 2. Baskı, Ankara 1955. |
~ Fr pasteuriser yüksek ısı vererek sütteki mikropları öldürmek < öz Louis Pasteur Fransız bilim adamı (1822-1895)
► pastörizasyon
01.01.2011
|
| paşa |
▽ <1400 [TTü] başa/paşa bir saygı hitabı ve unvanı
▽ <1400 [TTü] Osmanlı devletinde üst düzey devlet görevlisi |
<< Tü beşe erkek evlat, özellikle hükümdar veya soylu kişi oğlu, prens = Fa baççe بچّه çocuk, yavru
● “Üst düzey saray görevlisi” anlamı muhtemelen lala-i beşe (şehzade eğitmeni) unvanından türemiştir. ● Padişah veya başağa sözcüklerinden geldiğine ilişkin yaygın görüşün dayanağı yoktur.
► paşazade
21.07.2012
|
| paşmina |
▼ <1350«bir ˁabā hırka géydi, peşmine başına sardı»
anon., Tezkiret-ül Evliya Tercümesi [14. yy ilk yarısı], ed. Orhan Yavuz, Tablet Y. 2006. peşmīne yünlü kumaş
▼ 1998«El dokuması paşmina şallar.»
Milliyet, (günlük gazete). paşmina bir tür yünlü kumaş |
~ İng pashmina bir tür ince yünlü kumaş ~ Fa paşmīne پشمينه her çeşit yünlü < Fa/OFa paşm پشم yün
● Eskiden Türkçede sıkça kullanılan bir sözcük iken 20. yy'da unutulmuş ve yakın dönemde İngilizceden yeniden ithal edilmiştir.
▼ Fa paşm: paşmina, pişmaniye
28.08.2012
|
| pat1 |
▽ 1360anon., Danişmend-Name [1360], ed. Necati Demir, Harvard UP 2002. [TTü] patıldı patlama sesi
▽ 1680Franciscus Meninski, Thesaurus Linguarum Orientalium [1680], tıpkıbasım Simurg 2000. [TTü] paturdı usit. kütürdı paturdı gürültü
▼ 1680«gözi patlamağa ve yüreği çatlamağa başladı»
Franciscus Meninski, Thesaurus Linguarum Orientalium [1680], tıpkıbasım Simurg 2000. [TTü] patla- çatırdamak, infilak etmek
▽ 1680Franciscus Meninski, Thesaurus Linguarum Orientalium [1680], tıpkıbasım Simurg 2000. [TTü] patadak aniden belirme ifade eden söz
▽ 1876Ahmet Vefik Paşa, Lugat-ı Osmani [1876], ed. Recep Toparlı, TDK 2000. [TTü] pat küt darp, el şakası
▽ 1876Ahmet Vefik Paşa, Lugat-ı Osmani [1876], ed. Recep Toparlı, TDK 2000. [TTü] patakla- "pata küt darp etmek"
▼ 1932«barut ve patlayıcı maddeler imalinde»
Cumhuriyet, (günlük gazete). [TTü] patlayıcı |
< onom
● Çeşitli dillerdeki benzeri ifadeler (ör. Yun patássô "dövmek") ses sembolizmi benzerliğinden kaynaklanır.
► çat pat, çatır patır, pat küt, pat pat, pata küte, patakla-, patır, patır kütür, patır patır, patırda-, patırtı, patla-, patlak, patlat-, patlayıcı, pattadak, pattadanak
▼ onom pat/pıt: paldır küldür, pat1, patlangıç, pıt, pıtrak?, pütür
25.08.2012
|
| pat2/pata |
▽ <1930Hüseyin Rahmi Gürpınar, çeşitli eserleri. pata |
~ Fr pat satrançta beraberlik = İt patta/patto 1. anlaşma, ittifak, 2. oyunda beraberlik << Lat pactum anlaşma → pakt
► pata
01.01.2011
|
| patates |
▽ 1876Ahmet Vefik Paşa, Lugat-ı Osmani [1876], ed. Recep Toparlı, TDK 2000. patata
▽ 1900Şemseddin Sami, Kamus-ı Türki [1900], tıpkıbasım İstanbul 1998. patata/patates |
~ Yun patátes πατάτες [çoğ.] < Yun patáta πατάτα kökleri yenen bir bitki, solanum tuberosum ~ İsp patata tatlı patates, ipomea batatas ~ Taino batata a.a.
● Amerika kökenli ipomea batatas bitkisinin adı 18. yy sonlarında insan besini olarak İngiltere'de geliştirilen patates bitkisi için kullanılmıştır. Türkiye'ye ilk kez 1830'larda Agaton Ef. tarafından Alibeyköy çiftliğinde yetiştirilmiştir.
01.01.2011
|
| patavatsız |
▽ 1930İbrahim Alaattin (Gövsa), Yeni Türk Lugatı, Kanaat Y. 1930. düşüncesiz, tedbirsiz |
< ?
● Patavat ve patavatlı biçimleri mevcut değildir.
► patavat
01.01.2011
|
|
|
|
|
|
