The Wayback Machine - https://web.archive.org/web/20190910141848/http://www.fcsh.unl.pt:80/philologia/CARTA882.html
[ English ]

Carta de dotação e fundação da Igreja de S. Miguel de Lardosa, a.D. 882

(o mais antigo documento latino-português original conhecido)


Arquivo: Instituto dos Arquivos Nacionais / Torre do Tombo

Núcleo documental: Mosteiro de S. Pedro de Cete

Código de referência: PT-TT-MSPC/1/1

Cota: Ordem de S. Bento, Mosteiro de S. Pedro de Cete, mç. 1, doc. 1

Dimensões: 323 x 185 mm

Bibliografia — Edições:
PORTVGALIAE MONVMENTA HISTORICA a Saeculo Octavo post Christum usque ad Quintum Decimum. Diplomata et Chartae, Lisboa: Academia das Ciências, 1867, Volume I, p. 6, doc. IX
LANGE, W. D. 1966. Philologische Studien zur Latinität westhispanischer Privaturkunden des 9.-12. Jahrhunderts, Leiden: E. J. Brill, pp. 4-5 (com facsímile)
NASCIMENTO, Aires Augusto do 1977. “La sémantique de la répétition dans le document le plus ancien du territoire portugais (a.D. 882)”, Euphrosyne 8 (nova série), 183-93
SANTOS, Maria José Azevedo 1988. Da Visigótica à Carolina — a Escrita em Portugal de 882 a 1172 (aspectos técnicos e culturais), Lisboa: Fundação Calouste Gulbenkian, Junta Nacional de Investigação Científica e Tecnológica, pp. 311-315 (com facsímile — Est.I).
EMILIANO, António 2000. “O mais antigo documento latino português (882 a.D.)  — edição e estudo grafémico”, Verba. Anuario Galego de Filoloxía, 26 [1999]: 7-42

Bibliografia — Estudos / Referências:
AZEVEDO, Rui de1932. “O mais antigo documento latino-português”, Arquivo Histórico de Portugal 1: 500-502
FLORIANO CUMBREÑO, Antonio 1949. Diplomática Española del Periodo Astur, Oviedo: Diputación Provincial de Oviedo, Instituto de Estudios Asturianos (com transcrição da edição dos Diplomata et Chartae).
FREIRE, José Geraldes 1988. Apontamentos das Lições das Aulas Práticas da Disciplina de Latim Medieval — Curso de 1987-1988, Coimbra: Faculdade de Letras da Universidade de Coimbra (dactiloscrito de António Manuel Ribeiro Rebelo); contém edição inédita de J.G. Freire da Carta de 882
FREIRE, José Geraldes 1989a. Sumários da Disciplina de Latim Medieval — Curso de 1988-1989, Coimbra: Faculdade de Letras da Universidade de Coimbra (manuscrito do Professor da Disciplina)
FREIRE, José Geraldes 1989b. Apontamentos das Lições das Aulas Práticas da Disciplina de Latim Medieval — Curso de 1988-1989, Coimbra: Faculdade de Letras da Universidade de Coimbra (manuscrito de Manuel Francisco Ramos); contém edição inédita de J.G. Freire da Carta de 882
GUERRA, António Joaquim Ribeiro 1996: Os Diplomas Privados em Portugal dos Séculos IX a XII. Gestos e atitudes de rotina dos seus autores materiais, Dissertação de Doutoramento em História na Área de Paleografia e Diplomática apresentada à Faculdade de Letras da Universidade de Lisboa
LANGE, W. D. 1966 (v. supra)
OLIVEIRA, Corrêa de & Saavedra MACHADO 1968. Textos Portugueses Medievais (3º Ciclo dos Liceus), Coimbra: Coimbra Editora, Lda. (com transcrição da edição dos Diplomata et Chartae)
NASCIMENTO, Aires A. do 1977 (v. supra)
RAMOS, Feliciano 1950. História da Literatura Portuguesa, Braga: Livraria Cruz (com transcrição da edição dos Diplomata et Chartae).
EMILIANO, António 2000 (v. supra)


TODOS OS DIREITOS DE PROPRIEDADE E DE REPRODUÇÃO DAS IMAGENS PERTENCEM AO IAN/TT

Imagens

1. Matriz (esta imagem não pode ser visualizada através da internet devido ao seu tamanho)

Filename TT (recto): PT-TT-MSPC-1-1_1_m0001.tif

Filename ODP (recto):
FCT_POCI-LIN-58815-2004_TT_CETE_m01_n01_r_0882_or.tif

Esquema de compressão: TIFF

Nível de compressão: 0

Esquema de cor: RGB, 48 bits

Resolução espacial: 600 dpi

Dimensões: 8000 x 5344 pixels

Profundidade de cor: 48

Tamanho: 246.1 MB

Perfil de cor: ICC Adobe RGB (1998)

Modo de captura: 16 exposições

Fotógrafo: Doutor David G. Cooper, Digital Lightforms Ltd., Oxford

2. Imagem derivada .tiff (reduzida, não comprimida) — ver imagem

Escala de redução: 15% das dimensões do original (matriz)

Dimensões: 1200 x 802 pixels

Tamanho: 5.6 MB

3. Imagem derivada .gif (comprimida) — ver imagem

Escala de redução: 15% das dimensões do original (matriz)

Dimensões: 1200 x 802 pixels

Tamanho: 780 KB

4. Imagem derivada .jpg / .jpeg (comprimida)
— ver imagem

Escala de redução: 15% das dimensões do original (matriz)

Dimensões: 1200 x 802 pixels

Tamanho: 860 KB

5. Imagem derivada .tiff (não reduzida, não comprimida):
detalhe — ver imagem

Escala de redução:  ca. 10% das dimensões do original (matriz)

Dimensões: 800 x 541 pixels

Tamanho: 2.6 MB

N.B.: esta imagem de detalhe possui as mesmas características de resolução e profundidade de cor da imagem matriz

TODOS OS DIREITOS DE PROPRIEDADE E DE REPRODUÇÃO DAS IMAGENS PERTENCEM AO IAN/TT


Edição dupla (paleográfica e interpretativa/normalizada) da Carta de 882

• ver ficheiro .pdf

Transcrição interpretativa estreita da Carta de 882

(com divisão do texto em parágrafos e em linhas numeradas; restituição de texto omisso ou ilegível entre colchetes)

P01 |L01 (christus) in nomine patri et fili et spiritu sancti
P02 domnis inuictissimis ac triumphatoribus sanctis martiris petri et pauli sancti migaeli arcamgeli cuius baselica fumdamus in uilla quod uocitant lauridosa inter |L02 duas annes kaualuno et cebrario subtus monte petroselo territorio anegie
P03 ego serbus dei muzara et zamora damus adque concedimus ad deum et ad ipsa baselica que nos fundamus in nomine sancti |L03 petri et pauli et sancti migaeli arcangeli
P04 damus ipsa uilla ubi ipsa eclesia fumdamus in omnique circuitu suos dextruos sicut kanonica setemtia docet XIIm pasales pro corpora tumudamdum |L04 et LXX IIos ad toloramdum fratrum adque indigentium et fora dextruos ipsa uilla per ubi illa obtinuimus de presuria per suis locis et terminus antiquus cum pacuis padulibus montes fontes |L05 petras mobiles uel inmouiles aquis aquarum uel sesicas molinarum terras ruptas uel barbaras arbores fructuosas uel infructuosas accessum uel regressum cubus cubas lectus kadedras mensas signum |L06 de medalo cruce kapsa calice de ariemto cum quamtumque ibidem a prestamo ominis est
P05 [d]amus adque concedimus ipsum que sursum taxatum est per remedio animabus nostris ad ista eclesia |L07 adque sacrasancto altario quod subra taxatum est
P06 concedimus ut diximus pro uicto aque uestimentum monagus et fratres et sirores et propinquis nostris et qui bonus fuerint et in uita sancta perse-ueraberint |L08 seculariter et uia moastica obtinuerint in ipso loco sibe pro luminaria altariorum u[e]strorum uel elemosias pauperum sicut lex et canonica setentia doce
P07 et ibi notuimus |L09 ut nec uimdendi nec donandi neque a rex neque ad comnide neque ad episcopo neque ad numlo omine inmitendi set sidea semper inienua usque in sempiternum et post parte propim-quis |L10 nostris
P08 et qu[i] unc facto nostro infringere uel conare tentaberit reus sit ad sancto comunione separatus et cum iuda traditore accipia participio in eterna danatione |L11 sint dimersit in baradro inferni ubi fletus et ullulatus et anathema marenata accipiat et in conspectu domini et non abeant cum domino in prima resurectione ressusitandi nisi perc[usu]s |L12 ad eclesia et ab omni cetum christianorum [separatus?] et insubra parient tantum et alium tanto [qu]antum inde abstulerit et insuper auri talemtum pos parti testamenti et coram ponti-ficum |L13 et iudice suo iudigado et anc scriptura testamenti plena abea firmitate
P09 notum die quod erit VI kalendas abriles era DCCCCXXª
P10 muzara et zamora |L14 in hanc kartulla testamenti manus nostras
P11 (subscrições — 1.ª coluna)
(christus) didagu confrr. — gumsalbo confr. — uermudo confrr. — gutierit confrr. — uiliulfo confrr. — sisnando confr. (signum)
P12 (subscrições — 2.ª coluna)
(christus) uimara confir. gundiarius conf. — quiriagus confrr. — gudesteo confrr. — gudino confrr. — iauini confrr. (signum) (signum)
P13 (subscrições — 3. ª coluna)
(signum) (christus) floresindo ts. — mido ts. — pelagio ts. — gaton ts. — sendino ts. — iaquinto ts.
P14 (subscrições — 4.ª coluna)
(christus) rodorigus abba conf. (signum) — ioanne abba confmas — uermudus presbiter confrr. (signum) — gunsalbus presbiter confrr. — didagus presbiter confrr. — frariulfus presbiter confrr. — froila presbiter confrr.

(subscrição notarial)
P15 gudinus presbiter nt.