Państwowy Zakład Higieny dodał nowy kod zgonów, rekomendowany przez WHO. Wyjaśniamy, o co chodzi z U07.1 i U07.2

W całej historii przewijają się dwa kody. Pierwszy jest już szerzej znany od prawie miesiąca. Zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) kod zgonów spowodowanych lub współspowodowanych przez koronavirusa (SARS-CoV-2), a właściwie chorobę przez niego wywoływaną (COVID-19), to U07.1. Taki kod też wprowadzono w Polsce, np. na stronach Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia informacje o nim pochodzą już z 6 marca:

W związku z informacją Światowej Organizacji Zdrowia o utworzeniu specjalnego kodu dla jednostki chorobowej COVID-19 informujemy, że do Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych – ICD-10, w rozdziale XXII Kody dla celów specjalnych, wprowadzono kod U07.1 COVID-19.

PZH-NIZP ustala wytyczne tylko z U07.1

Nie inaczej postąpiło PZH-NIZP (tu małe wyjaśnienie, to dalej dawny Państwowy Zakład Higieny, tylko za władzy Prawa i Sprawiedliwości nazwa została zmodyfikowana, jest to też teraz Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego).

Instytucja wydała 26 marca dokument "Wytyczne dotyczące określania przyczyn zgonów związanych z epidemią koronawirusa wywołującego COVID-19".

PZH wskazał szczegółowo, jak i kiedy należy stosować wspomniany kod U07.1. Sam kod oznacza ni mniej ni więcej jak "zidentyfikowanie wirusa" u osoby, która zmarła. Podpierano się w nim także ustaleniami i wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia.

Żeby trochę wyklarować ten opis "U07.1", podajemy przykład zamieszczony na stronach PZH. Instytut opisał, jak należy zakodować zgon u osoby starszej, która jest zakażona koronawirusem, chorującą na POCHP, chorobę wieńcową i nadciśnienie tętnicze:

• bezpośrednia przyczyna zgonu -> ostra niewydolność oddechowa (ARDS)
• wtórna przyczyna zgonu -> ostre zapalenie oskrzeli
• wyjściowa przyczyna zgonu -> COVID-19 wywołany zakażeniem wirusem SARS-CoV-19
• choroby współistniejące: POCHP, choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze

I dalej za PZH:

• Bezpośrednia przyczyna zgonu zostanie zakodowana przez lekarza- kodera jako J.80, B97.29
• Wtórna przyczyna zgonu jako J20.8, B97.29
• Wyjściowa przyczyna zgonu jako U07.1

PZH ustalało wytyczne, gdy WHO ogłaszało nowe

Tyle tylko, że PZH wydała wytyczne 26 marca. Tymczasem WHO swoje oficjalne zalecenia też zmieniła - ale 25 marca. Powstał dwugłos, ponieważ 25 marca Światowa Organizacja Zdrowia dodała kod U07.2 ("wirus nie został zidentyfikowany"), który wprowadza dodatkową klasyfikację.

U07.2 ma być wpisywany wtedy, gdy u osoby zmarłej nie zidentyfikowano koronawirusa, ale istniały przesłanki ku temu, by podejrzewać, że była nim zakażona. Kod obejmuje przypadki "klinicznego lub epidemiologicznego podejrzenia COVID-19 przy nierozstrzygniętym lub niedostępnym teście, w rozumieniu sytuacji braku testów lub dedykowanych laboratoriów w danym kraju".

W skrócie: przy użyciu tego kodu można zgon powiązać z zakażeniem koronawirusem, choć nie ma np. jednoznacznego wyniku testu.

Zaczęto więc spekulować, czy polski rząd, Ministerstwo Zdrowia, czy samo PZH, nie manipulują w takim razie danymi na temat liczby zgonów w Polsce. Skąd te przypuszczenia? Przez brak wspomnianego kodu U07.2 w zaleceniach, którego stosowanie być może zwiększyłoby statystyczną śmiertelność z powodu koronawirusa w Polsce.

Warto też w tym kontekście zaznaczyć, że z kodu rozszerzającego klasyfikację zgonów pod kątem COVID-19 nie korzystają jeszcze wszyscy. Amerykańskie CDC jak dotąd stosuje U07.1, nie uwzględniając U07.2. Z kolei włoski główny urząd statystyczny, Istituto Nazionale di Statistica, jak najbardziej uwzględnił nową kodyfikację.

PZH zmienia kodyfikację, 1 kwietnia wprowadzono U07.2

Gazeta.pl zwróciła się z pytaniami do PZH w tej sprawie, jak usłyszeliśmy - to nie zła wola, a terminarz sprawił, że w Polsce nie jest jeszcze stosowany kod U07.2. WHO - jak pisaliśmy - wydało wytyczne 25 marca, a PZH swoje - 26 marca, więc bazował na poprzednich. Zgodnie z zapewnieniami ze strony PZH, 1 kwietnia po południu pojawiły się nowe wytyczne, zawierające kod U07.2.

Dodatkowy kod tzn. kod U07.2 zalecany jest do wykorzystania w dokumentacji medycznej pacjenta w przypadku podejrzenia zachorowania na COVID-19 (przypadek prawdopodobny) do czasu uzyskania wyniku badania molekularnego. Oznacza to, że kluczowe znaczenie podczas kodowania przyczyn zgonu przez lekarzy ma zachowanie chronologicznego opisu łańcucha przyczyn/chorób odpowiedzialnych za zgon chorego oraz prawidłowe jego przedstawienie, co w konsekwencji skutkuje właściwą lub precyzyjnie wskazaną wyjściową przyczyną zgonu

- czytamy. 

PZH-NIZP podkreśla więc: "W przypadku wątpliwego wyniku przeprowadzonego badania molekularnego może zostać zastosowany kod U07.2".

Instytucja podkreśla, że zgodnie z wykładnią WHO, obydwa kody mogą być stosowane (a nie muszą) do podawania przyczyny zgonu. W konkluzji pada też:

Biorąc jednak pod uwagę fakt, że z powodu COVID-19 umierają osoby z poważnymi następstwami choroby, zwykle hospitalizowane w tzw. szpitalach jednoimiennych lub szpitalach zakaźnych, najczęściej z ostrą niewydolnością oddechową na Oddziałach Intensywnej Terapii, to zgodnie z definicją przypadku, pacjenci mają wykonywane testy molekularne, których wyniki, nawet otrzymane po zgonie pacjenta, znajdą odzwierciedlenie w postaci prawidłowej wyjściowej przyczyny zgonu

Tu można znaleźć całą treść zaleceń: [Wytyczne dotyczące kodowania zgonów związanych z epidemią koronawirusa wywołującego COVID-19 z dnia 1.04.2020]