Formatie in impasse: D66 heeft (nog) geen zin in CU

Informateur Edith Schippers (VVD) last een „moment van reflectie” in. Ze wil de partijen dit weekend de kans geven zich „intern te beraden op hun positie,” zo maakte ze vrijdagochtend bekend.

Schippers’ besluit volgt op twee dagen van vruchteloze verkennende gesprekken. Na het mislukken van de onderhandelingen met GroenLinks op maandag is er nog geen enkel zicht op een nieuw meerderheidskabinet, omdat D66 vooralsnog weigert te praten met de ChristenUnie.

CDA-leider Buma nam donderdagavond zelfs het woord „impasse” in de mond. Informateur Schippers wilde zo ver niet gaan, zij blijft optimistisch: „Het komt goed. Dit land wordt altijd geregeerd.” Toch is de formatie sneller dan verwacht in een fase beland waarin geen enkele partij meer de regie heeft.

In een Tweede Kamerdebat, afgelopen woensdag, werd duidelijk dat GroenLinks voorlopig niet meer terugkeert aan tafel. VVD, CDA en D66 moeten dus op zoek naar een nieuwe partner. De meest voor de hand liggende kandidaat, de ChristenUnie, wil wel. „Als er een uitnodiging komt, zijn wij bereid te praten”, zei partijleider Gert-Jan Segers donderdagochtend na zijn gesprek met Schippers.

Volg al het laatste nieuws over de formatie in ons formatieblog

Maar, zo voegde hij daaraan toe, die uitnodiging moet „wel gedragen worden door de andere partijen”. Daarmee doelde hij op D66. Partijleider Alexander Pechtold houdt vol dat hij een coalitie met de ChristenUnie „onwenselijk” vindt en dat hij „weinig kans van slagen” ziet. Hij heeft geen zin om als enige progressieve partij in een conservatief kabinet te gaan zitten. Dan komt er niets terecht van de moderne D66-kroonjuwelen zoals orgaandonatie en de hulp bij ‘voltooid leven’. Bovendien beschikt een coalitie met de ChristenUnie over een meerderheid van slechts één zetel in de Tweede én Eerste Kamer.

SP blijft weigeren om tafel te gaan

Dus legde Pechtold de druk bij de SP: laat die nu eerst maar eens aanschuiven bij ons. Buma (CDA) had, als steuntje in de rug voor D66, hetzelfde advies voor Schippers. Maar SP-leider Emile Roemer heeft voor de verkiezingen gezegd dat hij niet wil regeren met de VVD, en daar blijft hij bij: „Het was ‘nee’, het is ‘nee’ en het blijft ‘nee’.” Hij wil alleen praten over een centrum-links kabinet zonder de VVD.

Op zich valt de afwijzende opstelling van Pechtold prima te verklaren: D66 is de grootste gedupeerde van de breuk met GroenLinks. En door Roemer nog keer te dwingen ‘nee’ te zeggen tegen regeringsdeelname, kan Pechtold bij een draai richting de ChristenUnie straks zeggen dat D66 wél verantwoordelijkheid neemt.

Toch blijft er een nerveuze vraag boven het Binnenhof zweven: gáát D66 die draai naar de ChristenUnie wel maken? Weinig betrokkenen geloven dat Pechtold een gesprek met Segers uiteindelijk zal weigeren. Maar hij houdt de spanning er wel érg lang in.

Schippers zei vrijdag dat een minderheidskabinet van VVD, CDA en D66 ook niet valt uit te sluiten. „Alles staat open.” Maar, zo voegde ze daaraan toe: „Dit land is gebaat bij meerderheidscoalities.”