Terug naar de krant

Tweede Kamer start mini-enquête toeslagenaffaire

Leeslijst Nieuws

Belastingdienst Een parlementaire ondervraging over fouten bij de Belastingdienst komt er toch. Betrokkenen worden onder ede gehoord.

Leeslijst

De Tweede Kamer gaat zelf onderzoek doen naar de politieke verantwoordelijkheid voor de toeslagenaffaire en het handelen daarbij van topambtenaren van de ministeries van Financiën en Sociale Zaken. De Kamer stemde dinsdagmiddag onverwacht in met een voorstel van GroenLinks om een zogeheten parlementaire ondervraging te organiseren, waarbij betrokken functionarissen verplicht zijn te verschijnen en onder ede moeten verklaren.

Daarmee komt een trits aan huidige en voormalige ministers en staatssecretarissen van verschillende partijen in beeld voor een pijnlijk openbaar kruisverhoor. Bijvoorbeeld minister Eric Wiebes (VVD), voormalig staatssecretaris van Financiën, en PvdA-leider Lodewijk Asscher, die minister van Sociale Zaken was in het vorige kabinet. Zij zullen gedwongen worden om de waarheid te spreken over hun rol in de politieke besluitvorming rondom de hardvochtige fraudeaanpak bij mogelijk misbruik van de Kinderopvangtoeslag.

De parlementaire ondervraging, in de wandelgang een ‘mini-enquête’ genoemd, is een relatief jong staatsrechtelijk instrument en kan een opmaat zijn voor het zwaarste onderzoeksmiddel van de Kamer, de parlementaire enquête.

Initiatiefnemer Bart Snels (GroenLinks) zei vorige week al in een toelichting op zijn voorstel dat het tijd wordt dat de politiek „zichzelf een spiegel voorhoudt”. „Na alle onderzoeken die we hebben gehad en alle onderzoeken die er nog komen blijft maar buiten beeld welke verantwoordelijkheid in dat hele proces lag bij de betrokken bewindspersonen en de topambtenaren die daarin een rol hebben gespeeld.”

Er zijn al talloze onderzoeken gestart naar de toedracht van de toeslagenaffaire en de daarmee samenhangende crisis bij de Belastingdienst. Twee weken geleden is ook het Openbaar Ministerie gevraagd naar de zaak te kijken, toen staatssecretaris Van Huffelen (Toeslagen, D66) zich genoodzaakt zag om aangifte tegen de Belastingdienst te doen wegens mogelijke (ambts)misdrijven.

Vorige week, bij het zeven uur durende Kamerdebat over de toeslagenaffaire, was er nog onvoldoende steun voor de GroenLinks-motie over een parlementaire ondervraging. SP en PvdA zeiden toen te vrezen dat een mini-enquête niet de geschikte onderzoeksmethode is, omdat de Kamer daarbij geen documenten kan vorderen.

Ook was men bang dat een parlementair onderzoek het nog te starten onderzoek door justitie zou kunnen doorkruisen. Verklaringen van (voormalig) bewindslieden en (voormalig) topambtenaren bij een mini-enquête zouden wettelijk gezien immers niet langer bruikbaar zijn in een strafrechtelijk onderzoek.

Om die zorg weg te nemen, heeft Snels in zijn motie de voorwaarde toegevoegd dat de parlementaire ondervraging goed met het OM wordt afgestemd. Dat kan betekenen dat ambtenaren die eventueel bij justitie in beeld komen niet door de Tweede Kamer zullen worden opgeroepen.

Een versie van dit artikel verscheen ook in NRC Handelsblad van 3 juni 2020.

Mail de redactie

Ziet u een taalfout of een feitelijke onjuistheid?

U kunt ons met dit formulier daarover informeren, dat stellen wij zeer op prijs. Berichten over andere zaken dan taalfouten of feitelijke onjuistheden worden niet gelezen.

Maximaal 120 woorden a.u.b.
Vul je naam in