:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2021/01/web-1401binweg.jpg)
Lodewijk Asscher zal bij de Tweede Kamerverkiezingen geen lijsttrekker zijn van de PvdA en stopt ook als fractievoorzitter. In een verklaring op Facebook kondigde hij dit donderdag aan, vanwege „de discussie over mijn rol op dit moment” in de Toeslagenaffaire. Liliane Ploumen neemt het fractievoorzitterschap van de PvdA over.
Aanvankelijk liet Asscher weten dat hij ondanks zijn rol in de affaire, waarbij tienduizenden ouders onterecht werden aangemerkt als fraudeur, verder wilde als lijsttrekker. Iets meer dan twee maanden voor de Tweede Kamerverkiezingen stapt hij alsnog op. „Politici zijn passanten, maar met elkaar geven we op verkiezingsdag richting aan de toekomst van het land”’, aldus Asscher. „Ik hoop vurig dat op 17 maart een sterkere PvdA wordt gekozen. Maar ik stel vast dat de discussie over mijn rol op dit moment, het niet mogelijk maakt om daarvoor te zorgen. Daarom heb ik mijn positie als lijsttrekker ter beschikking gesteld”.
Asscher was in het kabinet-Rutte II als minister van Sociale Zaken medeverantwoordelijk voor het lot van de tienduizenden gedupeerden in de Toeslagenaffaire. Vorige maand bracht de parlementaire commissie onder leiding van Chris van Dam (CDA) een vernietigend rapport uit over de rol van het kabinet in de affaire. De commissie oordeelde onder meer dat het ministerie waar Asscher leiding aan gaf voortdurend bezig was met het verschuiven van beleidsverantwoordelijkheid.
Het is nog de vraag of Lodewijk Asscher de enige voormalig bewindspersoon is die politieke verantwoordelijkheid neemt na de Toeslagenaffaire. Vrijdag bespreekt het kabinet in de ministerraad of er politieke consequenties verbonden worden aan de affaire.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data66243911-0bf378.jpg)
Eigen partij verdeeld
Asscher kwam door de affaire ook binnen zijn eigen PvdA onder vuur te liggen. Mede daarom trekt hij zich nu terug. „Op dit moment staat met de Toeslagenaffaire de politiek zelf en de politieke cultuur onder het vergrootglas”, zegt hij. „In mijn analyse is die affaire een voortvloeisel van tientallen jaren aan gestapeld wantrouwen. Er is de afgelopen tijd veel gesproken over mijn rol in die affaire en ik vind dat we de democratie meer dienen door fouten toe te geven dan door tactisch te zwijgen.”
Naast kritiek was er ook steun vanuit de partij. Een „steunmotie” werd afgelopen week door honderden leden ondertekend. De gehele Kamerfractie en partijprominenten als Ahmed Aboutaleb en oud-voorzitter Hans Spekman schaarden zich achter Asscher, die eerder zijn persoonlijke excuses aanbood aan de gedupeerden van de Toeslagenaffaire.
De komende dagen zou Asscher door de PvdA-leden formeel worden gekozen als lijsttrekker. Het partijcongres dat de PvdA donderdag en vrijdag zou organiseren, is tot nader order uitgesteld, zo laat partijvoorzitter Nelleke Vedelaar weten. De partij bekijkt de komende tijd wie de lijst moet gaan aanvoeren.
Asscher is bijna twintig jaar actief voor de PvdA. Eerder was hij raadslid en wethouder in Amsterdam. In 2012 verruilde hij de Amsterdamse politiek voor het Binnenhof en werd hij vicepremier en minister van Sociale Zaken in kabinet-Rutte II. Na die regeerperiode stelde Asscher zich beschikbaar voor het partijleiderschap en versloeg hij toenmalig PvdA-leider Diederik Samsom in de lijsttrekkersverkiezing. Onder Asschers leiding verliepen de landelijke verkiezingen dramatisch: de sociaaldemocraten verloren 29 zetels en zakte naar het laagste aantal in de partijgeschiedenis.
Reacties Rutte, Klaver
GroenLinks-leider Jesse Klaver noemt het terugtreden van Asscher in een eerste reactie „een moedig en integer besluit”. „Ik heb genoten van onze samenwerking en ik ga je missen. Het ga je goed, Lodewijk”, schrijft hij op Twitter.
Premier Mark Rutte (VVD) liet weten Asscher het allerbeste te wensen. „Net gesproken met Lodewijk Asscher over zijn zware besluit. Ik had, heb en houd grote waardering voor zijn enorme inzet voor ons land en voor onze samenwerking door de jaren heen”, aldus Rutte.
VolgenMinPres Mark Rutte Net gesproken met Lodewijk Asscher over zijn zware besluit. Ik had, heb en houd grote waardering voor zijn enorme inzet voor ons land en voor onze samenwerking door de jaren heen. Ik wens hem persoonlijk het allerbeste.
Denk-Kamerlid en oud-PvdA’er Tunahan Kuzu, die eerder overhoop lag met Asscher binnen de partij, zegt respect te hebben voor zijn besluit. „Ondanks onze geschiedenis, onze meningsverschillen en onze verschillen van inzicht: respect voor je besluit. Het ga je goed.”