Direct naar artikelinhoud
Toeslagenaffaire

Kamer onderzoekt strafvervolging Menno Snel en ambtenaren

Staatssecretaris Menno Snel van financiën.Beeld ANP

De Tweede Kamer onderzoekt of staatssecretaris Snel of zijn ambtenaren strafrechtelijk vervolgd kunnen worden voor hun handelen in de affaire rond kinderopvangtoeslag. 

De Belastingdienst handelde jarenlang onrechtmatig door zonder bewijs toeslagen van ouders stop te zetten en grote bedragen aan eerder ontvangen toeslagen terug te vorderen. De Kamer wil nu weten hoe mogelijke ambtsmisdrijven gepleegd door ambtenaren of de staatssecretaris wettelijk kunnen worden aangepakt.

Dat blijkt uit een vertrouwelijke interne notitie van het bureau wetgeving van de Tweede Kamer, die in handen is van Trouw en ‘RTL Nieuws’. Deze notitie, gedateerd 28 november, is aangevraagd door de vaste Kamercommissie van financiën na het verschijnen van het rapport van de commissie-Donner. Deze commissie onderzocht het handelen van de Belastingdienst rond het stopzetten van toeslagen van meer dan driehonderd ouders, die waren gelieerd aan een gastouderbureau uit Eindhoven.

Oud-minister Donner concludeerde in zijn rapport dat de ouders slachtoffer waren geworden van ‘institutionele vooringenomenheid’ van de Belastingdienst. Het onrechtmatig handelen van de fiscus is volgens Donner niet te wijten aan specifieke keuzes van ambtenaren, maar aan de Belastingdienst als geheel. Staatssecretaris Snel zei eerder dat hij geen signalen heeft van mogelijke ambtsmisdrijven. In een brief aan de Tweede Kamer ­nuanceerde hij dat vrijdag: het is ‘nog niet duidelijk’ of er ambtsmisdrijven zijn gepleegd. Als dat wel zo blijkt te zijn, dan wordt er ‘vanzelfsprekend opgetreden’, inclusief aangifte.

De Tweede Kamer neemt daar geen genoegen mee en heeft met ­deze notitie nu al de mogelijkheden laten uitzoeken om toch tot vervolging voor ambtsmisdrijven te kunnen overgaan. Een aantal Kamerfracties wil staatssecretaris Snel dwingen alsnog tot vervolging over te gaan. Voor ambtenaren geldt dat zij onder het ­gewone strafrecht vervolgd kunnen worden. Ministers en staatssecretarissen kunnen alleen worden vervolgd bij koninklijk besluit, of op basis van een besluit van de Tweede Kamer.

Specifiek voor de toeslagenaffaire gaat het voor ambtenaren om mogelijke vervolgingen voor knevelarij. Dat houdt in dat geld wordt teruggevorderd of niet uitgekeerd, terwijl de ambtenaar weet dat dit onterecht is. Belangrijk daarbij is dat de ambtenaar ten opzichte van de burger doet alsof dit bedrag wel verschuldigd is, en de burger misleidt, zo staat in de notitie beschreven. Bij een mogelijke vervolging van staatssecretaris Snel of zijn voorgangers gaat het om het nemen van beslissingen, waarvan men weet dat die tegen de wet indruisen.

Uit de toeslagenaffaire is bekend dat de ambtelijke top van de Belastingdienst vooraf accepteerde dat goedwillende burgers onterecht te maken zouden krijgen met stopzettingen en terugvorderingen van toeslagen. Het vooraf stopzetten van toeslagen zonder bewijs van fraude is bovendien onrechtmatig, constateerde de Tweede Kamer al eerder.

Lees ook:

De top van de Belastingdienst drukte onrechtmatig stopzetten van kinderopvangtoeslag erdoor

De hoogste ambtenaren van de Belastingdienst gaven opdracht tot onrechtmatig handelen. Informatie hierover werd in de doofpot gestopt.

Commissie oordeelt snoeihard over Belastingdienst: ouders moeten schadevergoeding krijgen

Een adviescommissie van oud-minister Piet Hein Donner komt met keiharde conclusies over het optreden van de Belastingdienst in een fraudeonderzoek naar kinderopvangtoeslag. Ouders hadden geen enkele kans om te ontsnappen, en hebben recht op ruimhartige compensatie.

Trouw-journalist Jan Kleinnijenhuis vertelt in de podcast ‘Betrouwbare Bronnen’ van Jaap Jansen over het dossier rond de kinderopvangtoeslagaffaire. Beluister de podcast hier.