Hylke Tromp (1935-2021) was als polemoloog een BN’er tijdens de Koude Oorlog

Hylke Tromp behoorde al tot de influencers toen ze nog gewoon politieke of buitenlandse commentatoren heetten. De naam van polemoloog Hylke Tromp zal voor altijd verbonden zijn aan de Eerste Wereldoorlog, de Koude Oorlog en de burgeroorlog in Joegoslavië.

‘Bij Hylke Tromp denk je meteen aan slagvelden’, zegt hoogleraar Jaap de Wilde, die in 1991 bij hem promoveerde. Hij was gefascineerd door de Eerste Wereldoorlog, omdat die de zinloosheid van oorlogvoeren zo zichtbaar maakte. Als hoogleraar nam hij zijn studenten graag mee naar de slagvelden bij Ieper. ‘Deelname aan de excursie was al goed voor een voldoende voor het vak. En het voordeel was – hij was heel praktisch ingesteld – dat het uitstapje betaald werd door de Navo, op voorwaarde dat er ook een bezoek aan het Navo-hoofdkwartier werd gebracht’, zegt zijn zoon Bart.

Omwenteling Oost-Europa

In de periode dat hij werkzaam was stond in de actualiteit de Koude Oorlog centraal. Een van zijn bekendste boeken was De Navo-staarders, de bewapeningspolitiek voor arbeiders verklaard uit 1974. De omwenteling in Oost-Europa in 1990 was beroepsmatig bijna een teleurstelling voor hem. Bart: ‘Ineens was de Koude Oorlog niet meer dan een vluchtige periode in de geschiedenis geworden en leek al zijn werk zinloos te zijn geweest.’

In 1993 werd het Groningse Polemologisch Instituut, waar hij zijn hele leven had gewerkt, zelfs opgeheven. Als troostprijs kreeg hij de nieuwe leerstoel Internationale Veiligheid in het bijzonder Milieuveiligheid. In de media pleitte Hylke Tromp in die tijd voor westers ingrijpen in de burgeroorlog in Joegoslavië.

Dat had ook te maken met zijn nieuwe liefde Nena Vrkic, geboren in het voormalige Joegoslavië, die later als onderzoekster bij het Joegoslavië Tribunaal in Den Haag zou werken.

Tromp ging in 2000 met pensioen. Kort daarna ging hij sukkelen met zijn gezondheid. ‘Er werden bloedstolsels in zijn hoofd ontdekt waardoor hij kleine hersenbloedingen kreeg. Ik weet dat een arts zei dat hij leek op een brandend schip dat lek was geslagen. Niettemin heeft hij daarna toch nog ruim twintig jaar geleefd zonder nog veel te kunnen doen’, aldus zijn zoon Bart. Hij overleed afgelopen zondag 14 februari.

Goed verteller

Hylke Tromp was een markante man en een goed verteller. Hij werd geboren in het Friese Sneek in een gezin met drie kinderen. Hylke, Greetje en Bart kozen alledrie voor dezelfde universitaire studie: sociologie. Zijn in 2007 overleden broer Bart zou eveneens hoogleraar worden, en een bekend publicist en PvdA-ideoloog.

Na zijn militaire dienst ging Hylke in 1964 werken bij het twee jaar eerder door Bernard Röling in Groningen opgerichte Polemologisch Instituut. Doel was het bestuderen van de oorzaken van oorlogen en de voorwaarden voor vrede.

In 1976 promoveerde Hylke Tromp op een sociologisch onderzoek naar politieke opvattingen en politiek gedrag in crisissituaties. Drie jaar later volgde hij Röling op als directeur en hoogleraar. In de jaren negentig maakte hij voor de VPRO de veel geprezen televisieserie Oorlog. Ook was hij directeur van het interuniversitaire centrum in Dubrovnik en voorzitter van Pugwash, dat zich inzette voor vreedzame beëindiging van de Koude Oorlog.

Hylke Tromp trouwde twee keer. Met zijn eerste vrouw Ineke Stoffers kreeg hij behalve zoon Bart ook dochter Irene. Met Nena kreeg hij ook nog twee kinderen: Mara en Hylke.