Ouders naar rechter om vervolging in toeslagenaffaire kinderopvang
Gedupeerde ouders in de kinderopvangtoeslagenaffaire stappen naar de rechter, nu het Openbaar Ministerie heeft besloten geen strafrechtelijk onderzoek naar de Belastingdienst in te stellen. Door middel van een artikel 12-procedure willen ze dat het OM alsnog overgaat tot vervolging.
De zes ouders zijn volgens hun advocaat Vasco Groeneveld ‘zeer teleurgesteld’ in het besluit dat het OM donderdag kenbaar maakte. ‘We zijn het op wezenlijke punten niet met de motivering eens. Het OM zegt dat er geen sprake is van strafbare feiten, maar de Belastingdienst hanteerde een ‘80-20-benadering’. Men nam dus voor lief dat bij de fraudejacht 20 procent van de aangepakte mensen onschuldig kon zijn.’
Volgens Groeneveld is er daardoor wel degelijk sprake geweest van opzet. ‘Wij willen daarom dat dit verder wordt onderzocht. We kunnen niet aantonen dat zich iets strafbaars heeft afgespeeld. Maar we kunnen wel een redelijk vermoeden uitspreken dat dit zo is, door de ellende die deze mensen hebben meegemaakt.’
Bizarre zaak
Een andere gedupeerde ouder, bijgestaan door advocaat Sébas Diekstra, stapt eveneens naar de rechter. ‘Er zijn voldoende feiten en omstandigheden in deze bizarre zaak die een strafrechtelijk onderzoek rechtvaardigen’, zegt Diekstra tegen persbureau ANP. Hij noemt zo'n onderzoek ‘het minimale’ dat zijn cliënte mag verwachten, ‘na het intense leed’ dat de vrouw en haar kinderen is aangedaan.
Ook de zeshonderd ouders die worden bijgestaan door letselschadespecialist Orlando Kadir bereiden een artikel 12-procedure voor. Kadir: ‘We hebben zeer weinig vertrouwen in het OM, door wat we de afgelopen jaren hebben meegemaakt en door de gronden waarop ze vervolging staken. We moeten dit doen.’ Bij een artikel 12-procedure kunnen slachtoffers en nabestaanden een klacht indienden bij het gerechtshof als ze het niet eens zijn met een beslissing van het OM om een strafbaar feit niet (verder) te vervolgen.
Kadir deed namens zichzelf en 500 anderen in oktober 2019 aangifte tegen de Belastingdienst, wegens machtsmisbruik, valsheid in geschrifte, knevelarij en etnisch profileren. De zes ouders die nu naar de rechter stapten, volgden twee maanden later. Ook hun aangifte draaide onder meer om knevelarij.
Van knevelarij is sprake als een ambtenaar zijn positie misbruikt om geld te incasseren of niet te laten uitbetalen door ‘enige openbare kas’. Het OM vindt echter dat er geen sprake is van knevelarij, onder meer omdat de fiscus geld was verschuldigd aan de ouders, en niet aan een openbare kas.
Ook het ministerie van Financiën deed in mei vorig jaar aangifte tegen de Belastingdienst, wegens vermoedens van knevelarij en beroepsmatige discriminatie. Volgens het OM is ook van dat laatste geen sprake, hoewel ambtenaren bij de fiscus ‘zoekslagen maakten op basis van nationaliteit’ om fraudeurs te kunnen opsporen.
De Belastingdienst is als instituut immuun voor strafrechtelijke vervolging. Wel kunnen individuele ambtenaren worden vervolgd, al ziet het OM daartoe geen aanleiding. Uit onderzoek blijkt volgens het OM niet dat ‘medewerkers van de Belastingdienst uit eigen gewin of eigenbelang hebben gehandeld’. Advocaat Groeneveld is het daarmee oneens en stelt dat het OM ‘te kort door de bocht gaat’.
Het Openbaar Ministerie zegt zich te realiseren dat de beslissing om niet te vervolgen, een ‘teleurstelling kan zijn voor de getroffen ouders.’ Het liet donderdag weten dat de ouders die zelf aangifte hebben gedaan, een artikel 12-procedure kunnen aanspannen om de rechter te vragen alsnog tot vervolging over te gaan.
Nieuwe feiten
De ouders hebben goede hoop dat de verantwoordelijken alsnog worden vervolgd, mede door het spijkerharde rapport van de parlementaire ondervragingscommissie. ‘Daardoor zijn nieuwe feiten aan het licht gekomen die niet in onze aangifte zijn meegenomen’, zegt Roger Derikx, een van de gedupeerde ouders.
De ondervragingscommissie concludeerde vorige maand dat alle instanties faalden bij de haast blinde jacht op frauderende ouders. Daarbij uitte de commissie ook stevige kritiek op de rechters. Zo heeft de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State ‘zijn belangrijke functie van (rechts)bescherming van individuele burgers veronachtzaamd’, aldus het rapport.
Advocaat Groeneveld: ‘Het rapport toont aan dat de rechtsbescherming voor deze ouders heeft gefaald. Het kan niet zo zijn dat het OM ook nog eens de deur dichtdoet voor deze mensen. Ik had echt gedacht dat ze tot vervolging zouden overgaan.