Jan de Bie (1946-2021) schilderde vanuit het gevoel steeds te mislukken

De Bie kon niet alleen prachtig schilderen, maar ook heel goed vertellen. Met zijn kenmerkende lach wist hij iedereen voor zich in te nemen. Die verhalen gingen vaak over zijn fascinaties. Over ‘Dun Elvis’ (Elvis Presley). Over James Joyce. Over de 18e eeuwse schuinsmarcheerder Jacob Campo Weijerman. Of hij vertelde hoe hij tijdens een fietstocht in het Franse Troyes een bibliotheek wilde bezoeken. Omdat die gesloten was, kon hij alleen door het raam kijken. Hij maakte een foto die jammerlijk mislukte, maar wel de aanzet gaf tot een lange reeks van priegelig mooie houtsneden en etsen. De bibliotheek als thema keerde terug in het Bloomsday-project: houtsnedes met als onderwerp de Ierse schrijver James Joyce en diens vriendenkring met daarbij ook afbeeldingen van Eccles Street en andere Joyce-locaties in Dublin

De Bie,  in 1946 geboren in Den Bosch, begon dicht bij huis. Na zijn afstuderen in 1973 aan de kunstacademie in Den Bosch werd Dooibroek, de polder ten zuiden van Den Bosch, een bron van inspiratie. Hij vond dat de mappen vol met etsen, zeefdrukken en tekeningen die hij daarover maakte tot zijn beste werk behoorden. Maar waar hij voortdurend teruggreep op oude thema’s, was Dooibroek voor hem afgesloten. ,,Eigenlijk komt het steeds weer teruggrijpen naar die thema’s voort uit een gevoel van mislukken. Soms zat er niets anders op het werk op te geven en weg te zetten. Maar opgeven, dat wil je niet. Je wilt slagen. Sommige dingen geven zich niet makkelijk. Dus pakte ik het weer op, in de veronderstelling dat het beter zou gaan.”

De Bie had ook een voorliefde voor duivenmelkers wat uitmondde in het prachtige project ‘De Asgrauwe’, een uitbundig geïllustreerd notulenboek van de vergaderingen van een fictieve duivensportvereniging, door De Bie in samenwerking met filosoof Harry van Boxtel met zichtbaar plezier gemaakt. In de zomer legde hij zich toe op het schilderen van landschappen. Hij trok tijdens warme dagen zijn korte broek aan, schoof de ramen van zijn atelier open en schilderde met korte verfstreken in heldere zomerse kleuren paneel na paneel vol. 

Zijn werk werd breed gewaardeerd. Soms vroegen galeriehouders om bepaald werk, omdat het zo lekker liep. ,,Maar zo werkt dat niet voor me. Er speelt steeds weer iets anders; ik werk mezelf tegen. Het is een proces van oppakken, herhalen, maar het is steeds nét anders.” Hij had overzichtstentoonstellingen in Museum van Bommel van Dam in Venlo en het Breda's Museum. Het Noordbrabants Museum kocht honderden tekeningen, houtsnede's en objecten aan. Recent schonk De Bie een aantal schilderijen aan het museum. Ook maakte hij in het museum een muurschildering. Vier jaar geleden maakte De Bie ook een muurschildering voor het trappenhuis van de Willem Twee Fabriek in Den Bosch. In 2012 zette hij ‘Chambres de Bie’ op, een variatie op ‘Chambres d’Amis’, een spraakmakende expositie in 1986 in Gentse huiskamers. De zes Bossche families die hun huizen openzetten voor De Bie, hadden gemeen dat ze allemaal werk van De Bie bezitten. Onder die zes bevond zich ook de bevriende muziekjournalist Bert van de Kamp die in april vorig jaar overleed. 

In 2016 stierf zijn vrouw Thea met wie hij 42 jaar samen was. Zelf begon De Bie ook te sukkelen met zijn gezondheid. Even overwoog hij te stoppen met schilderen, maar met zijn nieuwe vriendin Marie-Noël Potters vond De Bie nieuw elan. Het leidde in 2018 nog tot een expositie rond het thema De Aleph in de Willem Twee Fabriek, naar een werk van Jorge Luis Borges.