Siapa nak belajar Bahasa Kelantan? Ambo boleh ajar dalam blog ni tapi tidaklah secara mendalam macam seorang cikgu bahasa. Sikit-sikit boleh lah.
Ambo bukan orang Kelantan tapi sejak kecik memang ambo menggunakan Bahasa Kelantan. Sebab kampung halaman dekat Jerteh iaitu sebuah pekan kecil dalam daerah Besut. Besut bersempadan dengan negeri Kelantan jadi kami memang menggunakan Bahasa Kelantan.
Ambo nak buat catatan pasal Bahasa Kelantan kat blog ini sebab takut nanti lupa banyak perkataan Bahasa Kelantan. Sebab sudah agak jarang menggunakan Bahasa Kelantan sejak menetap di KL/Selangor 20 tahun lalu. Kalau terjumpa orang Kelantan pun biasanya terlupa nak bertutur dalam Bahasa Kelantan. Lidah sudah terbiasa bahasa KL…ha ha ha.
Lagi pun sekarang ambo jugak ajar anak ambo Izzah menguasai Bahasa Kelantan selain Bahasa Melayu, Bahasa Inggeris, Bahasa Arab dan Bahasa Mandarin. Rugi rasanya kalau anak tak pandai Bahasa Kelantan.
Perkataan yang berakhir dengan ‘an’,’am’,’ang’
Perkataan yang berakhir dengan an, am, ang biasanya akan disebut /e/. Contohnya:
| Bahasa Melayu Piawai | Bahasa Melayu Kelantan |
|---|---|
| Jangan | Jange |
| Lengan | Lenge |
| Ayam | Aye |
| Geran | Gere |
| Pisang | Pise |
Perkataan yang berakhir dengan ‘a’,’o’,’e’
Perkataan yang berakhir dengan ‘a’,’o’,’e’ biasanya (bukan semestinya) akan diganti dengan ‘o’ /e/ (dan ‘o’ sebutan dalam ‘sore’ dan ‘roar’ dalam bahasa Inggeris, bukannya seperti ‘sow’ dan ‘row’).
| Bahasa Melayu Piawai | Bahasa Melayu Kelantan |
|---|---|
| Buka | Buko |
| Mana | Mano |
| Baka | Bako |
| Bukan | Buke |
| Tidak Mahu | Tok Se |
| Tidak Kisah | Tok caro |
| Selalu | Sokmo |
Penggunaan Sabdu dalam Bahasa Kelantan
Peranan sabdu dalam loghat Kelantan adalah begitu besar maksudnya. Penggunaan sabdu akan menyebabkan susunan struktur perkataan tidak berubah.
| Bersabdu (Bahasa Kelantan) | Tanpa sabdu (Beza maksud yang ketara) | Perkataan yang dimaksudkan |
|---|---|---|
| Ruput make kkambing | Rumput makan kambing | Rumput dimakan oleh kambing |
| Tok ppaka | Tak pakai | Tidak boleh pakai/tidak berguna |
| Make kketeng | Makan kantin | Makan di kantin |
| Kkecek | Kecek/pujuk | Bercakap |
| Baju ddale | Baju dalam | Baju dimasukan dalam seluar (tuck in) |
Bunga Bahasa Kelantan
| Bunga bahasa | Maksud |
|---|---|
| Yak! | Opocot!/Opps! |
| Deh? | Ok? (Biasanya untuk memohon restu atau persetujuan.) |
| Gak | Habis tu…/Jadi… |
| Pah? | Habis tu…/Jadi… (Lebih kurang Gak.) |
| Ho (Bunyi naik ke hidung.) | Ya lah… |
| Dock? | Bukan?/Betul tak? (Persoalan.) |
| Lamoke… | Nantikan… |
Kata Penguat Dalam Bahasa Kelantan
| Kata Penguat Berdasarkan Warna | Maksud |
|---|---|
| Putih ssueh/ssembo | Sangat putih |
| Hite llege | Sangat hitam |
| Biru kketu | Sangat biru |
| Kuning nnehe | Sangat kuning |
| Menghoh mmeghe | Sangat merah |
| Gelak gelemak | Sangat gelap |
| Kata Penguat Berdasarkan Rasa | Maksud |
| Manis lleting | Sangat manis |
| Masing ppeghak | Sangat masin |
| Pahit llepe | Sangat pahit |
| Mase ppughik | Sangat masam |
| Tawa eber | Sangat tawar |
| Sejuk ssenyek | Sangat sejuk |
| Panah lletong | Sangat panas |
| Kata Penguat Sifat-Sifat Lain | Maksud |
| Kenye bbonyah | Sangat kenyang |
| Come llote | Sangat cantik |
| Gemuk ddebok/mmetong | Sangat gemuk |
| Busuk bbanga | Sangat busuk |
| Hapok kohong | Sangat hapak |
| Nnakut apah | Penakut sangat |
| Ceghoh jeghiloh/bbole | Sangat terang/cerah |
| Jatuh ddebok | Jatuh sangat kuat |
| Kuca bagha/hanya | Sangat bercelaru |
| Kuca bagha/hanya | Sangat bercelaru |
| Kemah keming | Sangat kemas/utuh |
| Keghah kkekong | Sangat keras |
| Ketar gegar | Sangat menggeletar |
| Kube lanaa/lembe | Sangat berselerak |
| Lembak wak | Sangat lembab |
| Lembik ddedek | Sangat lembik |
| Licin wink | Sangat licin |
| Nnakuk apah | Sangat penakut |
| Mudoh mmesek | Sangat mudah |
| Senyak kkote/ttupah | Sangat senyap/sunyi |
| Balik kuwe | Sangat tunggang-langgang |
| Bedooh lalu | Teramat/terlampau sangat |
| Bekok ccobong | Sangat bengkak |
| Betul seling | Sangat lurus |
| Buleh bedooh | Molek benar/boleh sangat2 |
| Cah ligah | Sangat aktif/cergas |
| Cair llole | Sangat cair |
| Gitu-mo | Yang teramat sangat/sampai macam tu sekali |
Istilah yang biasa menjadi salah faham
| Kata | Maksud | Catatan |
|---|---|---|
| Selalu | Terus | Contoh: Wak selalu = buat terus |
| Rajin | Pernah | Contoh: Rajin gi = Pernah pergi |
| Buje | Bujang | Masih belum berumah tangga dan teruna atau dara (Kelantan = nama lain bagi janda) |
| Kote | Kontang | Contoh: Nyo kote = Kelapa tiada air |
| Ppatak | Dasar/Paling bawah | Contoh: Patat sungai = Dasar sungai ; sering disalah anggap sebagai mencarut |
| Tuak | Nira | Air nira kelapa ~ minuman yang tidak mabuk |
| Sia | Sembuh | Kedengaran seperti sial (celaka) / siar (sebar/siaran) Contoh : Luko ambo nok sia doh |
| Ttino | Perempuan | Sering disalah anggap sebagai betina (jalang) |
Himpunan Perkataan Bahasa Kelantan
| Bahasa Kelantan ~ Benda | Bahasa Melayu Piawai |
|---|---|
| Supik | Plastik |
| Supik Gelenyar/supik rhokrhak | Plastik nipis (yg mengeluarkan bunyi bising) |
| Buah topoh | Buah epal (apple) |
| Mokte | Rambutan |
| Kuddo | Bangku kecil |
| Mejo | Meja |
| Telepong | Telefon |
| Ngacik kuku | Pengetip kuku |
| Bata | Bantal |
| Kippah | Kipas |
| Lembek | Tilam |
| Mmaghi | Almari |
| Nnyapuh | Penyapu |
| Bledi | Baldi |
| Kussi | Kerusi |
| Ghata | Rantai |
| Cicing | Cincin |
| Jubo | Punggung |
| Deggho | Bendera |
| Roba | Pemadam |
| Kaley | Pensil |
| Skeil | Pembaris |
| Ghok | Semak samun/belukar *ada maksud lain iaitu larat* |
| Bahasa Kelantan ~ Binatang | Bahasa Melayu Piawai |
| Ike | Ikan |
| Ike Kkhonge | Ikan cencaru |
| Beghuk | Beruk |
| Monyek | Monyet |
| Kugho | Kura-kura |
| Gajoh | Gajah |
| Bughong | Burong |
| Kkatu | Kekatu |
| Labbo | Labah-labah |
| Llabi | Labi-labi |
| Lalak | Lalat |
| Ghima | Harimau |
| Singo | Singa |
| Lipah | Lipas |
| Ghammo | Rama-rama |
| Semuk | Semut |
| Kuba | Kerbau |
| Lipe | Lipan |
| Cicok | Cicak |
| Blale | Belalang |
| Kudo | Kuda |
| Gilling | Tenggiling |
| Pok kor | Mengkarung |
| Ttuyup | Pepatung |
| Bahasa Kelantan ~ Sifat/Perbuatan | Bahasa Melayu Piawai |
| Koho | Perlahan |
| Nneting | Melantun |
| Dek Pong Gak Eh | Kalau ya pun.. |
| Klikpah-klikpah | Terpinga-pinga |
| Tepoh | Langgar |
| Tubik | Keluar |
| Hungga | Lari |
| Gelenyar,Gletah | Miang |
| Kuk/kok | Sekeh/Ketuk |
| Njja | Tendang |
| Cakno | Hirau |
| Nyaknyo | Kesian |
| Bbaloh | Bergaduh |
| Ggaduh | Nak cepat |
| Debe | Berani |
| Bekwoh | Kenduri |
| Tohok | Buang |
| Rhukah | Panjat |
| Ghohok | Susah/payah |
| Bekeng | Garang |
| Maghoh | Marah |
| Suko | Gembira |
| Jeghik/tiyok | Menangis |
| Neppik | Menjerit |
| Gegey | Bising |
| Senyak | Diam/senyap |
| Tolo | Tolol |
| Ngepek/blebe | Membebel |
| Getek/etek | Juga |
| Belengas | Melekit |
| Bederat/noto | Jalan-jalan |
| Sugung/ttumuh | Jatuh tersemban |
| Serro | Rasa |
| Denung | Di sana |
| Ngekkoh | Aqiqah |
| Bakpo | Kenapa |
| Boktey | Sebab |
| Ho | Ya |
| Kupik | Kedekut |
| Ngepong | Bodek |
| Sekum | serasi |
| Oyak | Bagitau |
| Kecek | Bercakap |
| Acu | Cuba |
| Naling/kenalin | Berdebar |
| Sek-geng | Kumpulan |
| Kelik | Balik |
| Ketit | Gigit |
| Piye | Musim |
| Punoh | Rosak |
| Jangok | Lawa/cantik |
| Bangat | Cepat sikit |
| Babei | Degil |
| Kehek | Muntahkan semula |
| Meppeh | Tak larat |
| Punoh jahne | Rosak teruk |
| Jjughuh | Baik/ikut cakap |
| Khenak | Usik/kacau |
| Bahasa Kelantan ~ Kiraan Duit | Bahasa Melayu Piawai |
| Pitih | Duit |
| Pitih skeleng | Duit syiling |
| Ghiya | Ringgit |
| Nyuco | Duit baki |
| Ppuloh seng | Sepuluh sen |
| Duo pleseng | Dua puluh sen |
| Tigo pleseng | Tiga puluh sen |
| Pat pleseng | Empat puluh sen |
| Samah | Lima puluh sen |
| Seghia | Seringgit |
| Duo ghiya | Dua ringgit |
| Limo ghiya | Lima ringgit |
| Bahasa Kelantan ~ Nama Diri | Bahasa Melayu Piawai |
| Ambo/kawe/sayo | Saya |
| Demo/awok | Awak |
| Aku | Aku |
| Mung | Engkau |
| Dio | Dia |
| Awe | Lelaki muda |
| Mek | Perempuan muda |
| Jjate | Lelaki |
| Ttino | Perempuan |
| Ayoh | Ayah |
| Mok | Emak |
| Anok | Anak |
| Mokcik | Makcik |
| Pokcik | Pakcik |
| Bini | Isteri |
| Tok llaki | Suami |
| Gu | Kawan baik |
| Saing | Kawan |
| Sek | Kumpulan |
Yak!Yak!Jak kelih boktey! hihihi..suko sgt entry neh kak ros!:)
[REPLY]
Little Mama™ Reply:
January 8th, 2012 at 8:56 am
@catlina, ambo baru tamboh bab kiraan duit
[REPLY]
fatin Reply:
January 10th, 2012 at 6:34 pm
@catlina,
hahaha, bgs lah kamus akak ni tw..
hsbnd sy n fmly sokmo ckp besut,
kdg2 tk phm habuk..hhihii,
[REPLY]
molek-molek..acu cubo tra test skali..
[REPLY]
terbaik lahh..ambo suko..:)O
[REPLY]
sokmo tu per maknanya yer
[REPLY]
Ros Ibrahim Reply:
October 14th, 2012 at 11:17 am
@amanda, sokmo tu always (sentiasa)
[REPLY]
Hamba Allah Reply:
December 12th, 2012 at 2:38 am
@amanda, sokmo maksudnya ‘selalu’ atau ‘sentiasa’. org Terengganu pun sbut sokmo jgak..hehe
[REPLY]
amanda.. sokmo tu maknonyo selalu
[REPLY]
kalu “agar-agar” dale bahaso kelate guano maksudnyo ?
[REPLY]
agr2 gak..beledo la jwb dio..de mke bledo..manih..de manih gak..belengah..haha
[REPLY]
numpang tanya apa maksud ngajak sikik boh ? or ngejak sikik boh ?
[REPLY]
AA Reply:
June 2nd, 2013 at 6:30 pm
@ayu, sana sikit lah. . .heeee,kot lah
[REPLY]
dengan dalam bahasa kelantan apa?
[REPLY]
jack Reply:
November 20th, 2013 at 11:38 am
@raja shereen dayana, denge
[REPLY]
berigakkk …
Seorang Blogger bernama fazira doe´s last blog post post..Duupp Dapp Duppp Dapp @__@
[REPLY]
burung chewi 2 kalo dlm bhasa mlayu btul ap ek.brung yg mcm burung gagak tp die ad 2 ekor pjg..
[REPLY]
kalau teringin dalam bahasa kelantan ape ?
[REPLY]
@Zhoul Hie Sham, teringin=nok@kene(berkenan)
[REPLY]
kalu ado butey “share” key seney..ambo nop share kat pesbuk dopleh ni…mtok tulung bt butey share awop terrr.. ^.~
[REPLY]
Ros Ibrahim Reply:
December 27th, 2012 at 7:38 pm
@Fard Zee, ado butey share tu kat atas nun ;D
[REPLY]
bahasa ini bukan bahasa melayu coz beza sangat. ni paduan melayu dan thai, tak ada bahasa melayu cam ni, melayu riau tak boleh faham bahasa ni,
[REPLY]
Susahnyer bahasa klate..xdapat nk catch up.hehe..org johor jgk yg senang,melainkan bhasa jawa..
I LOVE JOHOR
[REPLY]
Assalamualaikum,
Ambo baru ngaji kecek klate.
Kalau “girlfriend” atau “boyfriend”, camno nak sebut dalam klate?
Girlfriend = gewe
Boyfriend = ???
Timo kasih banyok2
[REPLY]
Ros Ibrahim Reply:
March 2nd, 2013 at 8:27 am
@Mek Lisa, gewe tu makna dia kekasih.. boleh guna untuk dua-dua.. girlfriend atau boyfriend… sama je
[REPLY]
ASSALAMULAIKUM…
Terrrrrrrrrrrrrrbaik lah ukhti… syukran for share..
ana memey minak kecek kelate ni!
[REPLY]
Maybe GENJAK SIKIK BOH
Mksud KETEPI SIKIT BOS
dlm mksud lain GENJAK bermaksud, kedudukan beralih
Harap membantu
[REPLY]
salam nk tnyo..
maksud naat to gpo dyo ehhh??
hehe
[REPLY]
http://littlemamadiary.com/wp-content/plugins/wp-monalisa/icons/wpml_good.gif bagus sngt,ambo suka
[REPLY]
Nk tyo spukul tu apo mksd dio ?
[REPLY]
Comey dio kecek kelate deh ? 15round doh dok kelih nate ni agy .. haha ! apo pom , you are the Best !
(y)
[REPLY]
hok ah loh
[REPLY]
sesaPa tahu ‘sihat ke tidak’ dalam bahasa kelantan ?
[REPLY]
rasyid Reply:
August 29th, 2014 at 1:30 pm
@fafa, biasenye klntnese tny….”segar ko dop?”
[REPLY]
Mohon share,tq..
[REPLY]
mamadiary…bes sgt diari niy,sy org klntn pon ad yg xtahu…ttutama yg part hite legea,panah letong dll tuh.hihihi…thx share
[REPLY]
sya suka bahasa kelantan ..dlu praktikal d hosp kt kota bharu slalu blajar.. thnks..skarang lama tak pkai dah lupa ..klu boleh tambah lagi ..
Respect from kapit, sarawak.
[REPLY]