Słodkowodna fauna środowisk miejskich na przykładzie pijawek (Hirudinea) Warszawy Paweł Koperski, Zakład Hydrobiologii Uniwersytetu Warszawskiego, Banacha 2, 02-097 Warszawa, p.t.koperski@uw.edu.pl
Fauna środowisk zurbanizowanych badana była od dawna i intensywnie, chociaż szczególną uwagę zwracano na duże, migrujące kręgowce oraz na bezkręgowce glebowe - fauna środowisk słodkowodnych dużych miast poznana jest tylko fragmentarycznie. Z reguły uznaje się takie środowiska za silnie zdegradowane i zamieszkiwane głównie przez przekształcone i zubożone zespoły zwierząt, zdominowane przez ubikwistyczne gatunki o dużej odporności.
W trakcie kilkuletnich badań w różnorodnych środowiskach słodkowodnych w Warszawie (stawy parkowe, jeziora, starorzecza, drobne cieki, kanały, Wisła) stwierdzono w nich obecność 19 gatunków pijawek (Hirudinea) czyli blisko połowę krajowej fauny. Wśród nich stwierdzono 6 rzadkich gatunków z czego 5 z „Czerwonej listy zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce”. Rzadkie i chronione gatunki pijawek, tworzących w nich prawdopodobnie trwałe i dość liczne populacje znaleziono w 6 na 15 zbadanych środowisk w Warszawie. Najbardziej podobne do siebie pod względem faunistycznym są środowiska, w których rzadkie gatunki nie występują – szczególnie podobne są do siebie stawy parkowe. Pod względem faunistycznym środowiska słodkowodne Warszawy można podzielić na trzy grupy:
1. Silnie przekształcone przez człowieka, ubogie w gatunki, nietrwałe środowiska w obrębie zwartej zabudowy miejskiej (stawy parkowe, skanalizowane cieki).
2. Pół-naturalne, zróżnicowane środowiskowo i bogate w gatunki środowiska na obrzeżach zwartych osiedli i na terenach podmiejskich (np. jezioro Powsinkowskie, rzeka Wilanówka)
3. Silnie przekształcone, trwałe środowiska, które na skutek umacnianie dna i brzegów stały się dla pijawek bardzo atrakcyjne (Wisła, kanał Żerański)
Słodkowodne środowiska w obrębie dużych aglomeracji, zwłaszcza na ich obrzeżach, można uważać za bardzo ważne rezerwuary różnorodności biologicznej bentosu - wymagają one intensywnych badań i ochrony.
|